10 Kasım 2015 Salı

Kısırlaştırıp mı Bakmalı? Kısırlaştırmadan mı?

Onlarca pet sahibinin kafasını karıştıran soru; 
KISIRLAŞTIRIPTA MI BAKMALI? KISIRLAŞTIRMADAN MI? 
Kont & Likya
İnternette rakamsal bazda tarif edilmiş o kadar çok 'kısırlaştırın' makalesi var ki; ben
daha çok yaptıklarımı yaşadıklarımı yazıyorum ve sizlere hep bu bağlamdan kaynakla yardımcı oluyorum. Yine öyle yapacağım. Çünkü öyle acı-tatlı bir tecrübe fırsatım oldu ki; hiç istemeden kocaman bir sorumluluğun içine düştüm. Kısırlaştırmasak ne olur? Kısırlaştırsak ne olur? Çok net gördüm. 
Torunlarım
Kont 2010 doğumlu biliyorsunuz; Likya 2011 doğumlu. Likya, regl döngüsünü düzensiz yaşayan bir köpüştü. Bazı makalelerimde rastlarsanız; zaman zaman yazmıştım. Kont'un ise hormon dengesi gayet yolundaydı ve ergenliğinin zararlarını bana her gün yaşatıyordu: Ağaçtan ağaca koşmalar, dişi kokusu alıp stresli-obsesifli-takıntılı nice davranışlar, diğer yetişkin erkek köpüşlerle dalaşmalar, benden kaynaklı şımarıklıklar ile defalarca yaralanmalarım bıkkınlık boyutundaydı.

Kont ve Likya için mesleğe girdiğimde sonucu öğrendikçe dahada 'kısırlaşsınlar' istiyordum ki Likya'nın reglinin farkında olmadığım bir gün aşkları meyvelenmişti.!!!
Torunlarım
Doğum olmalı mı? Olmamalı mı? soruları ve devasa araştırmaları ile 2 ayı tamamlamıştık. O dönemde yaşadıklarımı bir kaç makale ile dillendirmiştim.
Kont ve Likya
Meğer doğum en kolayıymış sorumlulukların; elbette mucizevi bir olay ve şükürler olsun ki hepsi sağlıkla atlattı. Ancak sorumluluk dediğim kısmı beni geriyordu.
Torunlarım

Doğan her bir bebek için beslenme, tuvalet, aşı, eğitim ve yuva meşgalesi vardı. Beslenme mi? dediğinizi duyar gibiyim. 

Evet, beslenme; çünkü sadece 35-36 gün anne emziriyor. Biz hem mama hem süt ile 46. güne dek gittik ama ortalaması 35 gündür. Sonrası size kalmış, ister papara yedirin isterseniz para basıp en kaliteli mamayı yedirin. Gönlünüzün el vermesinden ziyade bu imkan meselesidir...
Torunlarım
Tuvalet ihtiyaçları bahçede/balkonda hallolur sananlar; bu bebik milleti öğün sayısı+1 tuvalet yapıyor. Mamanın kalitesine göre de dışkının kokusu-miktarı-kıvamı değişiyor. E gün içinde ortalama 5-6 öğün acıkacaklar ve siz kafadan 7 tur dışkı toparlayacaksınız. Anne köpüş emziriyorken güzel süt kokuyor hepsi, yavru mamasına geçince ise... Neyse :) Ben hepsini severek, ilgi ile, emek ile yapmıştım. Beni sadece sorumlulukları yormuştu.
Torunlarım
Aşı programına bağlı olarak zaten bahçede koşmaları hayal... Tabii hasta olmasınlar istiyorsanız.! Aşılar mı.??? Evet, yavruların ilk iki paraziter uygulamalarını ve ilk iki doz aşılarını yaptırmadan bebeklerimizi kimselere vermedim. 

Çünkü tam bir bağışıklığın oluşması için zamana ihtiyaçları vardı. Doğrusu buydu. Ha, meslekten olduğum için ucuza getirmişimdir diye düşünenlere; yasa gereği her bir aşı makbuzlu-fişli uygulandı. Artık siz toplarsınız alt alta :)  
Altın aile
Sadece aşılama için tutmadım yanımda elbette birazda eğitim almalarıydı derdim; çünkü gidecekleri yerde sorun yaşamaları veya yuva yuva gezmeleri en son isteyeceğim şeydi. 

Bu sebeple her biri önce anne Likya'dan sonra baba Kont'tan milyon ders aldılar. Sonra ben devreye girdim ve gereken temel tüm disiplinleri bilerek yuvadan uçtular minikler...
Likya April ve Alf
Yuva arama meseleleri sadece 15 günlüklerken ilanlar ile başladı. Teslim tarihini aşıları ve KIF belirliyordu. Niye mi?

Kont ve Alf
Köpüşlerim şecereli olduğu gibi bebeklerimiz de şecereli ve chipliydi. Dolayısı ile soy kütük belgeleri ve nice işlemleri için ciddi paralar ödediğim gibi tarihi de onlar belirledi. 
Şecere ve soy kütük belgeleri
Yuva bulmak en büyük meseleydi ki son giden yavruşum ömürlük ailesine kavuştuğunda 8 aylık yaştaydı. İlk bebek ise 65 günlük yaşta gitti. Sonra sırayla uçtular işte yuvadan... 
Kont April ve Likya
Bu süreçte arayan kişi sayısı bölü yavru sayısı komik büyük bir orandı. Çünkü madde madde sıralı onlarca şartımız vardı. Hiç biri parayı ver düdüğü çal olmadı, olamazdı. 

Kont Alf Likya ve April
Öyle yapan yok mu? O kadar çok ki; KIF hakemlerinden biri doğum teyidine geldiğinde; - " Siz Türkiye'de teksiniz. Dünyada da sayılı üreticilerdensiniz." demişti. Nafile.! Bu yaşanan ilk ve son doğum olacaktı. Maddi manevi işe küsmüştüm bile...


 Bu doğum ve yuvalandırma işini kârlı sayanlar muhtemelen çoğunluktadır, yanılıyorlar. Emin olun her bir yavru kendi masrafını dahi çıkarmadı. Bırakın Kont ve Likya ya bir paket mama almayı masrafları bile cepten halletmek zorunda kaldık. 
Ilk torun Alf
Her neyse doğum maceramız sağlıkla bitmişti ama ardından rahatsızlıklar bir bir baş göstermişti. Daha 2 aylık lohusa olan kızım Likya'yla 21 temmuz 2014 sabahı soluğu (kusma ve iştahsızlık şikayeti ile) veteriner kliniğinde almıştık. Ultrason, röntgen muayenesi ve kan analizi sonucu rahminde pymetra'ya ve yumurtalıklarında polikistik oluşumlar saptanmıştı. İlaç tedavisi elbette olabilirdi ama yeniden yaşaması büyük riskti. Zaten üremenin devamını istemediğim için bu kısırlaştırma operasyonu önerisini havada kapmıştım
Likya
Aynı gün hazırlık yapıp zaten karnı aç olan 
miniğimi tartıp anesteziye başlamışlardı. Anestezi öncesi solunum depresyonunu önlemek adına atropinize edilmişti. Ardından preanestezik iğne yapılmıştı. Yaklaşık 10 dk içinde yarı baygın halde bekleyişlerimiz bana mesleğimi icra ederken diğer petlerde hissetmediğim sızıyı ve endişeyi derin ağrılar olarak hissettirmişti. O gün bir veteriner teknikeri değil hasta sahibiydim ve tam da böyle hissediyor; yapılacak her adımı bildiğim halde endişe duyuyordum. 
Likya
Güvenilir bir klinikteydim ama o aptal kistler ve enfeksiyonun boyutu ile anestezi riski buz gibi sarıyordu omuzlarımı... Bu düşünceler zihnimi tırmalarken miniğimin damar yolu açılıyordu ve kendimi toparlamam gerektiğini izotonik serum damlamaya başladığında anlamıştım. 
Satırlarımı korku ve gerilim temalı roman gibi yazdım :) ama inanın o anları yaşamak; 7/24 paçanızı çekiştiren bir sürü bebek köpüşün aşı masraflarını düşünmek kadar gerilimli olamaz.
Likya
Yaklaşık 15. dakika sonu genel anestezi iğnemizi olmuştuk ve hazırlıklar başlamıştı. Hasta sahibiydim ama kliniğin her odasında giriş iznim vardı. Çünkü veteriner teknikeri olmak bunu gerektirirdi. Her ne kadar bu doğru olmasa da merakım beni bunu yapmaya itiyordu. 
Likya
Hazırlıklar sürerken yüzüne bakmamaya çalıştığım miniğim çoktan derin bir uykuya dalmıştı. Adım adım hekimlerin ve teknikerin hazırlanması sonrası operasyon başlamıştı. 

Kısırlaştırma işlemi yaygın olarak dişi köpüşlerde; sırt üstü pozisyonda batın içinden yapılıyor. Karın kısmı tam göbek deliği altındaki belirgin çizgiden cinsel organa doğru dikey yönde açılarak, içeride çift kat deri dokusu (yağ doku ve bağ doku) altındaki kas doku ve hemen altında karın içi zarı ile çevrili alan aralanıyor.

Her birinin tıbbi terim karşılığı olmasına rağmen, ben burada sadece sizlerin zihninde fikir oluşması amacını taşıyorum. Bu yüzden mümkün mertebe bu terimlerden uzak yazıyorum. 

Karın içi zarın altında ustalık başlıyor. Bağırsak yapının arasında önce 1. Sonra 2. Yumurtalık bulunuyor. Ardından bu yumurtalıklara bağlı rahim yakalanıyor ve gerekli yöntemler ile tümü, doğru noktalardan alınıyor. İçeriden dışarıya doğru kat be kat dikiş uygun yöntemler ile atılıyor. 
Bu yüzden: " Kaç dikiş var? " sorusu bu tip operasyonlar için geçerli olmuyor. Deri son kat dikişi ile operasyon son buluyor. Bu işlem her şey yolunda giderse -dikişler dahil, anestezi hariç- ortalama 45 dk sürüyor. 

Çıkan yumurtalıkların kistik yapısı operasyonun tam da doğru zamanda yapıldığını kanıtlıyordu. Çünkü bir müddet gecikildiğinde enfeksiyon ciddi sorunlar doğurup dostunuzun hayatına mal olabiliyor. Ama neyse ki erken teşhis ve tedavi ile kısırlaştırıldı kelebeğim.


Operasyon sonrası serum alımı devam ediyorken Likya'mın gerekli temizliği ve strerilizasyonu yapılmıştı. Bu süreçte de uyanmaya yönelik refleksleri artmıştı. Kısa bir süre anestezinin etkisinden çıkışında sorun çıksa da atlatmıştık. 

Eve dönüş başladığında Likya yürüyecek kadar uyanıktı. Başındaki pembe yakalığı ile ortalama bir kaç saat içinde ilk dışkılaması sayesinde bizleri havaya uçurmuştu aslan kızım ve operasyondan 4 saat kadar sonra çok az miktarda su içirmiştik. 

Dinlenme sonrası yaklaşık 8 saat sonra yumuşak gıda alması gerektiği için küçük öğünler halinde konserve mama yemişti. İştahı gözlerimi yaşartmış, şükredip durmuştum. Ertesi günü takip eden 6 gün boyunca toplam 7 gün 2 farklı antibiyotik ve  vitamin kompleks tablet ile kolayca dikişlerin kapanacağı güne gelmiştik. Sadece çok ağır egzersiz yapmasını kısıtlamış, yürüyüşlerimizi sürdürmüştük.  Kızımın macerasını böylece atlatmış olduk.
 O gün bu gündür şükür ki idrar yolları, rahim-yumurtalık organı ve meme dokusu ile ilgili aklımda şüphe yok, içim rahat. 
Riskleri minimuma çektik, kilo kontrolü yapmak dışında her şey yolunda.
Kont
Likya ile atlattıktan 3-4 ay sonra 11 ekim günü 2014 günü de Kont ile bu tecrübe için sağlıkla yola çıkmıştık. Görünen kısmı sağlıklıydı. Ya diğer taraflar? diyerek; Kont oğlumu tepeden tırnağa check up a sokmuştum. Operasyonlar için genel olarak tam donanımlı klinikleri tercih ettiğim için, tüm cihazları kullanmıştık. Şükür ki içteki sağlık dışa vuruyormuş. 
Kont

Tarama sonrası Likya da uygulanan anestezi prosedürü Kont için de başlanmıştı. Atropinize ediliyor, preanestezi uygulanıyordu. Bekleniyor ve genel anesteziye alınıyordu. Likya'da olduğu gibi serumluk bir durum yoktu. 
Kont
Çünkü erkek köpüşlerde operasyon; testislerin içinde bulunduğu torbanın hemen yüzeyden açılması ve testislerin bağlı bulunduğu tek kalın damarın bağlanıp, testislerin sırayla alınması şeklinde oluyor. O kalın tek damar kolay kolay kanama yapmadığından serum ihtiyacı duyulmuyor. Operasyon -dikişler dahil, anestezi hariç- ortalama 20 dk içinde bitiyor. 
Kont

Ameliyat sonrası prosedürler Likya'nınki ile aynıydı. O şirin pembe yakalığımız ile çabucak atlattık, gitti. 
Kont ve Likya
Kont hala anlam veremese de ben yaklaşık 4-5 ay sonra büyük değişimi gözlemlemiştim. Likya aynıydı, tanımlanacak çok bir fark yoktu. Ama Kont; tepeden tırnağa değişti, uslandı. 
Kont ve Likya
Ergen bir erkek köpüş ile dişi köpüşün farklarını yazmıştım. Kısırlaşmaları ya da kısırlaşmamış olmaları hayatlarını bambaşka etkiliyor. Karakterler aynı elbette ama tepkiler, davranışlar ve durumlara-komutlara yaklaşımları 'olumlu manada' hormonlarına yenilmiyor. İyi ki, iyi ki o operasyonları yaptırmışım. İyi ki riskleri sıfıra çekip sokaklarda yeni Kont ve Likya lar gezmesine mani olmuşum.